Billie Holiday (aka Lady Day) staat bekend als 1 van de beste jazz-zangeressen aller tijden. Haar leven bestond uit goede en slechte tijden, hoewel de slechte tijden overheersten. Discriminatie, alcohol, drugs, geweld en huwelijksproblemen maakten haar leven uiteindelijk kapot. Gelukkig liet ze een schat aan muziek en historisch jazzmateriaal na, zodat de legende Billie Holiday nooit vergeten hoeft te worden.
Billie Holiday werd geboren als Eleonora Fagan Gough op 7 April 1915. Ze was de dochter van Sadie Harris (alias Aka Fagan) en gitarist Clarence Holiday was vermoedelijk de vader. Haar jeugd was op z’n zachts gezegd niet echt gelukkig te noemen, ze groeide op bij haar moeder, vaak in zwarte getto’s. Op haar 11e werd ze berooft, had dagelijks met discriminatie te maken en leerde dus al heel jong om te overleven. Haar moeder nam haar uiteindelijk mee naar New York waar ze hoopten op betere tijden. Het pakte echter anders uit : Billie belande in de prostitutie en in 1929 werden zij en haar moeder hiervoor gearresteerd.
Gelukkig vond Billie Holiday een baantje als dienstmeid waarmee ze de kans kreeg zich te richten op haar muzikale en sociale vaardigheden. Ze kon als zangeres optreden in New Yorkse clubs als : Pod’s en Jerry’s Log Cabin, The hot Cha en the Covan. Vooral in die laatste club vielen haar vocale capaciteiten op, zodat John Hammond haar benaderde voor plaatopnamen. Eind 1933 werd onder leiding van Benny Goodman het nummer “Your mother’s son in law” opgenomen. Het begin van een ontelbare serie platen. Hoewel Billie nog vroeg in haar muzikale carrière zit blijkt beginnen haar muzikale kwaliteiten steeds meer vorm te krijgen. Ze kan bijna alle jazz-stijlen vertolken en begint steeds meer furore te maken met haar warme/gevoelige stem. Haar carrière gaat nu steeds sneller, in 1935 werkt ze, samen met Duke Ellington, mee aan de film “Symphony in Black”. De clubs waar ze optreedt worden steeds groter en beter, en zo komt ze uiteindelijk terecht in de Appollo Theater, Harlem’s belangrijkste jazzclub uit die tijd. Ze is nu 20 jaar oud en begint samen te werken met pianist Bobbie Hendersen, samen brengen ze een jazzgeluid welke niet vaak gehoord werd in het Appollo Theater.
Midden 1935 duikt ze opnieuw de studio in om deze keer samen met John Hammond en Teddy Wilson plaatopnamen te maken. Teddy Wilson verklaarde later nooit van haar stem gehouden te hebben, maar hij was wél de man die Billie’s talenten nog verder kon ontwikkelen. Ze werkte nu samen met mensen als : Goodman, Roy Eldridge en Ben Webster, de laatste maakte als beginnend saxofonist steeds meer furore in de jazzscene. Tussen 1937 en 1938 zong Billie Holiday bij de band van Count Basie. Daar ontmoette ze Freddy Green, en begon een verhouding met de reeds getrouwde gitarist. In februari 1938 verliet ze de band van Count Basie, hoewel het nooit officieel bekent gemaakt is gaat men er van uit dat ze ontslagen is. In ieder geval bleef ze niet lang werkeloos. Deze keer ging ze met het blanke orkest van Artie Shaw op pad. Dit gaf echter met name in de zuidelijke deel van America raciale problemen zodat ze een jaar later alweer vertrok bij Artie Shaw.
Billie had kennelijk het voornemen genomen om niet meer in een bestaande band te gaan zingen. Vanaf 1939 zong ze namelijk uitsluitend nog met haar eigen muzikanten. Dat waren : Wilson, Buck Clayton op trompet en Lester Young Tenorsax. Vooral de samenwerking met die laatste wordt gezien als de belangrijkste uit haar carrière. Hij was het ook die haar de bijnaam Lady Day gaf. In deze periode (tussen 1939 en 1942) maakte Billie Holiday volgens insiders haar beste platen. Gloomy Sunday uit 1941 werd overigens door de meeste radiostations geboycot omdat het een zelfmoord song zou zijn. De stations die het wel draaide lieten van te voren een duidelijke waarschuwing horen.
Aangekomen in de jaren ’40 breekt het hoofdstuk van de drugs aan. Hoewel Holiday altijd al een stevige roker en drinker is geweest begon ze in deze periode ook met het gebruiken van harddrugs. Men is er nooit achter gekomen op welk moment ze precies is gaan gebruiken, en van wie ze de drugs kreeg, wel is duidelijk dat haar huwelijk met Jimmy Monroe (gesloten op 25 Augustus 1941) haar geen goed deed. Velen verbaasde het überhaupt al dat ze elkaar het ja woord gaven, en de uiteindelijke scheiding in 1957 leek dan ook slechts een kwestie van tijd te zijn.
In 1942 liep het contract van Billie bij het platenlabel CBS af en omdat ze toch niet zo tevreden was over CBS vertrok ze naar het kleine label Commodore Records. Hier kreeg ze de kans om Strange Fruit op te nemen. Het was een door haarzelf geschreven aanklacht tegen racisme.
Hoewel ze een gevestigde naam in de jazzwereld was moest het vooral van de clubs hebben. Ze zag dat andere jazzmusici (denk maar aan Ella Fitzgerald) de ene hit na de andere scoorde. Zodat ze via haar nieuwe platenmaatschappij wilde proberen de hitlijsten te bestormen. De eigenaar van Commodore Records was toevallig ook het hooft van Decca Records, of liever gezegd, van de dochteronderneming waar Decca de zwarte musici ondergebracht. Zodat Billie in 1944 eindelijk kon tekenen bij de platenmaatschappij waar ook Ella Fitzgerald en Nat King Cole onder contract waren. Naast haar zangcarrière bewees Billie Holiday ook een uitstekende actrice te zijn. In 1946 speelt Billie samen met Louis Armstrong de hoofdrol in de film New Orleans, uit die film komt de opname “The blues are brewing”
Haar verslavings en huwelijks problemen krijgen eind jaren ’40 steeds meer omvang en hebben daardoor een steeds slechtere invloed op haar muziek. Ze raakt vaker depressief en ook haar stemgeluid wordt beïnvloed door het drank en drugsgebruik. Ze verdiende nog wel veel geld in de muziekwereld, maar de hits bleven steeds vaker uit. Bovendien hield de politie een oogje op haar vanwege het verboden drugsgebruik. Op 28 Maart 1957 trouwt ze met haar tweede man (Louis KcKay) maar ook dit kon geen positieve wending meer aan haar leven geven. De problemen werden in 1958 nog groter toen een nieuwe New Yorkse wet bepaalde dat je alleen nog mocht optreden in clubs met een geldige politie verklaring. Doordat Billie meerdere keren met de politie in aanraking was geweest kreeg ze het pasje niet en kon ze dat jaar slechts 2 maal optreden. Eind mei 1958 moest Billie Holiday opgenomen worden in het ziekenhuis vanwege hart en lever kwalen. Nog geen jaar later, op 17 Juli 1959, ‘s ochtends om 3.10 uur overleed Billie Holiday.
oude JAZZMUZIEK leeft !
© 2014 René Bal